Język Polski – Klasa 5a i 5b (z dnia 21.04.2020r.)

Dodane 21 kwietnia, 2020 przez Inklasa 5
TEMAT: Ortograficzne przygody z „rz” i „ż” .

 

Dzień dobry, moi mili!

Przed nami lekcja dotycząca ortografii, a więc chwila przerwy od mitologicznych opowieści. Dziś przypomnimy sobie najważniejsze zasady pisowni wyrazów z „rz” i „ż”. Poćwiczymy również poprawne stosowanie tych zasad w praktyce. Wszystko po to, aby nie popełniać błędów!

 

ZAPAMIĘTAJCIE! (nie trzeba przepisywać, ale można wkleić do zeszytu)

RZ piszemy, gdy w wyrazach wymienia się na r,

 

np.:
rowerzysta – rower,
na komputerze – komputer,
dworzec – dworca.
RZ piszemy w zakończeniach wyrazów:

  • -arz (w nazwach wykonawców czynności, zawodów rodzaju męskiego)
  • -erz (w nazwach wykonawców czynności, zawodów rodzaju męskiego)
  • -mierz
  • -mistrz

np.:
bramkarz, pisarz,
harcerz, rycerz,
ciśnieniomierz, Sandomierz,
burmistrz, zegarmistrz.
 

RZ piszemy po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w,

 

np.:
brzeg, brzoza,
przebój, sprzedawca,
drzewo, modrzew,
trzeba, patrzeć,
grzyb, pielgrzym,
chrzan, chrząszcz,
spojrzeć, ujrzeć,
wrzesień, wrzeciono.

 

Wyjątki:

  • wyrazy: bukszpan, gżegżółka, kształt, kszyk (nazwa ptaka), piegża (nazwa ptaka), pszczoła, Pszczyna, pszenica, pszenżyto,
  • w przymiotnikach zakończonych na: – szy, – ejszy, np.: lepszy, nowszy, najlepszy, najnowszy, ładniejszy, mocniejszy, najładniejszy, najmocniejszy.

Ż piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, dz, h, z, ź, s,

np.:
książka – księga, wstążka – wstęga,
mosiężny – mosiądz, pieniążek – pieniądz,
drużyna – druh, watażka – wataha,
każę (coś zrobić) – kazać, mażę (po czymś) – mazać,
przerażenie – przerazić, zamrażać – mroźny, mróz,
bliżej – blisko, niżej – nisko.
 

Ż piszemy po literach: l, ł, r, n,

np.:
lżej, ulżyć,
małże, małżeństwo,
rżysko, rżenie,
rewanż, oranżada.

 

Dla lepszego utrwalenia zasad polecam obejrzenie filmików znalezionych w Internecie, które w ciekawy i przystępny sposób pomogą Wam zapamiętać powyższe wiadomości. Może część z Was pamięta jeszcze „Ortografię obrazkową”? Myślę, że szczególnie osoby uczęszczające na zajęcia wyrównawcze dobrze je znają!

 

A może wolicie pośpiewać? Proponuję zatem 2 piosenki ortograficzne (właściwie adresowane są one raczej do młodszych dzieci, ale łatwo wpadają w ucho, więc mogą być naprawdę przydatne!).

Pamiętajcie, że aby zobaczyć, co kryje się pod podanymi linkami, należy je skopiować pojedynczo i wkleić na pasku wyszukiwarki.

 

Czas na ćwiczenia!

W celu utrwalenia sobie niektórych zasad pisowni wyrazów z „rz” i „ż”, wykonajcie proszę podane zadania z Waszego podręcznika (dla osób nieposiadających książki w domu – załącznik) i prześlijcie mi rozwiązania do 27 kwietnia:

Zad. 3, 6, 8, s. 194 i 195.

pisownia ż, rz